Selen – właściwości, działanie i rola w organizmie
Selen to pierwiastek śladowy, który mimo niewielkiego zapotrzebowania ma ogromne znaczenie dla zdrowia. Jego główną rolą jest ochrona komórek przed stresem oksydacyjnym, ale wpływa też na odporność, tarczycę, płodność i kondycję skóry. Współczesne diety coraz częściej nie pokrywają zapotrzebowania na ten mikroskładnik, dlatego warto przyjrzeć się jego działaniu i możliwościom suplementacji.
Autorka: Paulina Nowakowska
Pasjonatka zdrowego stylu życia. Interesuje się świadomym odżywianiem i holistycznym podejściem do ludzkiego organizmu.
Czym jest selen i dlaczego jest tak ważny? Selen to minerał niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi w skład wielu enzymów i białek, m.in. peroksydazy glutationowej, która chroni komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Znajduje się także w mięśniach, tarczycy i wątrobie, a jego obecność wpływa na wiele kluczowych procesów fizjologicznych.
Z tego artykułu dowiesz się:
Właściwości i działanie selenu
Selen to jeden z kluczowych mikroelementów, którego rola w organizmie jest nie do przecenienia. Przede wszystkim działa jako silny przeciwutleniacz – neutralizuje wolne rodniki i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, co ma znaczenie zarówno dla zdrowia, jak i procesów starzenia. Selen wspiera też pracę tarczycy, biorąc udział w konwersji nieaktywnej formy hormonu T4 do aktywnej T3, regulującej metabolizm.
Pierwiastek ten wzmacnia również układ odpornościowy – zwiększa aktywność komórek NK (natural killer) i limfocytów T, odpowiadających za ochronę organizmu przed infekcjami i nowotworami. Co ciekawe, selen odgrywa też ważną rolę w męskiej płodności – wpływa na ruchliwość plemników i jakość nasienia. Dodatkowo wspiera zdrowie skóry, włosów i paznokci, a jego potencjalne działanie przeciwnowotworowe jest badane m.in. w kontekście raka prostaty, jelita grubego i płuc.
Jakie korzyści selen przynosi organizmowi?
Selen to jeden z kluczowych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Oto najważniejsze korzyści płynące z jego działania:
chroni komórki przed stresem oksydacyjnym – działa jako silny przeciwutleniacz
wspiera funkcjonowanie tarczycy – bierze udział w przekształcaniu T4 do aktywnego T3
wzmacnia układ odpornościowy – pobudza aktywność komórek i limfocytów T
poprawia płodność u mężczyzn – wpływa na ruchliwość plemników mikroorganizmów.
wspiera zdrowie skóry, włosów i paznokci
może mieć działanie przeciwnowotworowe (badane w kontekście raka prostaty, jelita grubego i płuc).
„Mam Hashimoto i lekarz polecił mi suplementację selenu. Od tej pory lepsze wyniki TSH i mniej zmęczenia. Działa!”
Selen a tarczyca – szczególna zależność
Tarczyca jest narządem o najwyższym stężeniu selenu w organizmie. Nie bez powodu – pierwiastek ten odgrywa kluczową rolę w jej funkcjonowaniu. Przede wszystkim chroni delikatne tkanki tarczycy przed uszkodzeniami wywołanymi stresem oksydacyjnym. Dodatkowo jest niezbędny w procesie przekształcania hormonu T4 w jego aktywną formę T3, która reguluje tempo przemiany materii. Badania wskazują również, że selen może łagodzić objawy chorób autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto – zmniejszając poziom przeciwciał i poprawiając samopoczucie pacjentów. Suplementacja selenu jest często zalecana osobom z niedoczynnością tarczycy, zwłaszcza w połączeniu z cynkiem i jodem, które działają synergicznie.
- chroni tkanki tarczycy przed stresem oksydacyjnym
- wspiera konwersję hormonów tarczycy (T4 → T3)
- może łagodzić objawy chorób autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto.
Kompleksowy przegląd właściwości i znaczenia selenu dla zdrowia człowieka.
Kto powinien rozważyć suplementację selenu?
Selen może być szczególnie korzystny dla osób:
zmagających się z chorobami tarczycy (Hashimoto, niedoczynność)
z osłabioną odpornością i częstymi infekcjami
mających problemy z płodnością (zwłaszcza mężczyźni)
z osłabioną kondycją skóry i włosów
na dietach ubogich w selen (np. wegańskich, niskobiałkowych)
Dawkowanie i bezpieczeństwo
Zalecane dzienne spożycie selenu:
kobiety: 55 µg,
mężczyźni: 70 µg,
Maksymalna bezpieczna dawka: 400 µg dziennie, nie zaleca się jednak stosowania takich danych bez konsultacji ze specjalistą.
W suplementach często stosuje się dawki 100–200 µg. Najlepiej przyswajalne formy to selen L-metionina i selenian sodu.Uwaga: nadmiar selenu może powodować selenozę (objawy: metaliczny posmak, łamliwość paznokci, wypadanie włosów), dlatego nie należy przekraczać zaleceń.
Naturalne źródła selenu
Najlepszym naturalnym źródłem selenu są orzechy brazylijskie – już jeden lub dwa orzechy dziennie pokrywają dzienne zapotrzebowanie na ten mikroelement. Warto jednak pamiętać, że zbyt duża ilość może prowadzić do nadmiaru, dlatego należy zachować umiar.
Selen znajdziemy również w rybach, takich jak łosoś, dorsz czy tuńczyk, a także w jajach, mięsie, podrobach i produktach pełnoziarnistych.
Warto zaznaczyć, że zawartość selenu w żywności zależy od warunków glebowych – rośliny uprawiane na ubogiej glebie będą miały mniej tego pierwiastka, podobnie jak zwierzęta żywiące się takimi roślinami.
Selen wpływa na funkcjonowanie tarczycy, zwłaszcza w kontekście choroby Hashimoto. gospodarkę lipidową.
Choć selen potrzebny jest w śladowych ilościach, jego rola w organizmie jest nie do przecenienia. Wspiera tarczycę, odporność, płodność i chroni komórki przed uszkodzeniami. Suplementacja selenu może być wartościowym wsparciem codziennej diety – szczególnie w okresach obniżonej odporności i przy zaburzeniach hormonalnych.
metaboliczne, dobre wyniki badań i lepsze samopoczucie.
„Biorę selen na odporność i dla poprawy jakości nasienia. W badaniach widać poprawę, a infekcje już tak mnie nie łapią.”
